Nếu con bạn mắc chứng tự kỷ và thường xuyên gặp khó khăn khi đi ngủ, ngủ không ngon giấc hoặc thức dậy quá sớm, thì bạn không hề đơn độc. Nghiên cứu cho thấy 50-80% trẻ tự kỷ bị rối loạn giấc ngủ – tỷ lệ này cao hơn nhiều so với trẻ phát triển bình thường. Việc ngủ không đủ hoặc không chất lượng có thể khiến trẻ cáu gắt, tăng cường hành vi lặp lại, khó tập trung và lo lắng hơn vào ban ngày.
Là cha mẹ, giúp con ngủ ngon hơn có thể mang lại sự thay đổi lớn cho cả con và gia đình. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân gây ra vấn đề giấc ngủ, ảnh hưởng của nó và các giải pháp hiệu quả giúp con có giấc ngủ tốt hơn.
🧩 Các Rối Loạn Giấc Ngủ Thường Gặp Ở Trẻ Tự Kỷ
1️⃣ Mất ngủ – Khó đi vào giấc ngủ hoặc hay thức giấc giữa đêm.
2️⃣ Rối loạn nhịp sinh học – Ngủ rất muộn và dậy muộn hơn bình thường.
3️⃣ Ngưng thở khi ngủ – Hơi thở bị gián đoạn trong lúc ngủ, thường do amidan to hoặc cơ đường thở yếu.
4️⃣ Hội chứng chân không yên – Cảm giác khó chịu ở chân, khiến trẻ có nhu cầu cử động liên tục, thường do thiếu sắt.
5️⃣ Rối loạn giấc ngủ kiểu cơn ác mộng – Bao gồm ác mộng, mộng du hoặc sợ hãi về đêm.
Những vấn đề này không đơn thuần chỉ là thói quen xấu—chúng thường liên quan đến sinh lý, nhạy cảm giác quan và các vấn đề sức khỏe đi kèm như ADHD, lo âu hoặc rối loạn tiêu hóa.
🔬 Nguyên Nhân Gây Rối Loạn Giấc Ngủ Ở Trẻ Tự Kỷ
✅ Sự rối loạn melatonin – Nhiều trẻ tự kỷ có mức melatonin (hormone giúp cơ thể ngủ đúng giờ) thấp hơn hoặc không ổn định, khiến cơ thể không cảm thấy buồn ngủ vào ban đêm.
✅ Nhạy cảm giác quan – Tiếng ồn, ánh sáng, cảm giác chăn gối hoặc nhiệt độ có thể khiến trẻ khó ngủ.
✅ Lo âu & tăng động – Trẻ có thể suy nghĩ quá nhiều, không thể thư giãn hoặc cần có những thói quen cứng nhắc trước khi ngủ.
✅ Vấn đề tiêu hóa – Táo bón, trào ngược dạ dày hoặc dị ứng thực phẩm có thể khiến trẻ khó chịu vào ban đêm.
✅ Tiếp xúc với màn hình điện tử – Ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính bảng có thể ức chế melatonin, làm trẻ khó ngủ hơn.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng giấc ngủ kém ở trẻ tự kỷ có liên quan đến sự gia tăng các vấn đề hành vi, giao tiếp kém hơn và giảm khả năng học hỏi (Cortesi et al., 2010; Johnson & Malow, 2008).
🌙 Cách Cải Thiện Giấc Ngủ Cho Trẻ Tự Kỷ
1️⃣ Thiết Lập Thói Quen Ngủ Lành Mạnh 🛁📖
Duy trì các bước giống nhau mỗi tối (ví dụ: tắm, đọc sách, nghe nhạc nhẹ).
Sử dụng lịch trình trực quan hoặc câu chuyện hình ảnh để giúp trẻ dễ dàng làm theo.
2️⃣ Tạo Môi Trường Ngủ Lý Tưởng 🏡
Rèm cửa tối màu để tránh ánh sáng làm phiền.
Chăn có trọng lượng giúp trẻ cảm thấy an toàn.
Máy tạo tiếng ồn trắng để hạn chế tiếng động bên ngoài.
3️⃣ Điều Chỉnh Melatonin Một Cách Tự Nhiên 🌿
Giảm ánh sáng trong phòng ít nhất 1-2 giờ trước khi ngủ.
Hạn chế màn hình điện tử ít nhất một giờ trước khi đi ngủ.
Cân nhắc bổ sung melatonin (chỉ khi có sự tư vấn của bác sĩ).
4️⃣ Đáp Ứng Nhu Cầu Cảm Giác 🎧
Một số trẻ cần quần áo mềm mại, không có đường may khó chịu để cảm thấy dễ chịu hơn khi ngủ.
Chăn ôm, gối ôm hoặc ga trải giường ôm sát người có thể giúp trẻ cảm thấy an toàn.
Nếu trẻ nhạy cảm với âm thanh, hãy thử bịt tai hoặc tai nghe khử tiếng ồn.
5️⃣ Dinh Dưỡng Và Bổ Sung Chất Cần Thiết
Đảm bảo trẻ có đủ sắt và magie (có liên quan đến Hội chứng chân không yên).
Tránh thực phẩm có caffeine và đường vào buổi tối.
6️⃣ Tìm Kiếm Sự Hỗ Trợ Từ Chuyên Gia
Bác sĩ chuyên về giấc ngủ có thể đánh giá nếu trẻ bị ngưng thở khi ngủ.
Chuyên gia trị liệu giác quan có thể giúp trẻ điều chỉnh môi trường ngủ.
Nhà tâm lý học hành vi có thể hỗ trợ xây dựng thói quen ngủ tốt hơn.
📢 Kết Luận: Trẻ Tự Kỷ Hoàn Toàn Có Thể Ngủ Ngon!
Cải thiện giấc ngủ cho trẻ không phải là chuyện một sớm một chiều, nhưng những thay đổi nhỏ, thực hiện đều đặn sẽ mang lại sự cải thiện lớn. Giấc ngủ không chỉ quan trọng đối với sự phát triển của trẻ mà còn giúp cả gia đình có một cuộc sống chất lượng hơn.
🔗 Tài Liệu Tham Khảo:
📌 Cortesi, F., Giannotti, F., Ivanenko, A., & Johnson, K. (2010). Sleep in children with autism spectrum disorder. Sleep Medicine, 11(7), 659-664.
📌 Johnson, K. P., & Malow, B. A. (2008). Sleep in children with autism spectrum disorders. Current Treatment Options in Neurology, 10(5), 350-359.
